Chống cháy lan là gì? Các nguyên nhân và giải pháp chống cháy lan

Chống cháy lan là gì? Và dùng các biện pháp nào để phòng chống cháy lan? Ngày nay, nguy cơ cháy nổ ngày càng gia tăng, chủ yếu do chập điện hoặc do thiếu ý thức của con người, góp phần tạo nên những thảm họa đau lòng. Để tránh những bi kịch không đáng có mà hỏa hoạn đã mang đi, đề cao ý thức an toàn là hết sức quan trọng. Thống kê hàng năm cho thấy rằng, thiệt hại từ những vụ cháy lớn chiếm hàng trăm tỉ đồng, làm mất mát không chỉ về tài sản mà còn về sinh mạng con người. Hãy cùng AZ SMARTTECH tìm hiểu qua bài viết dưới đây

1. Cháy lan là gì?

Cháy lan là hiện tượng đám cháy phát triển và mở rộng liên tục từ khu vực này sang khu vực khác, từ tầng hầm lên các tầng cao, hoặc từ tòa nhà này sang tòa nhà khác qua hệ thống trục và ống xuyên suốt trong công trình. Khi gặp các vật liệu và điều kiện thuận lợi, nhiệt độ và tốc độ cháy sẽ gia tăng nhanh chóng. Đám cháy có thể nhanh chóng lan rộng, bắt lửa vào các vật liệu dễ cháy xung quanh, dẫn đến sự giải phóng khí gas, nhiệt độ và khói lớn. Hậu quả của cháy lan rất nghiêm trọng đối với tính mạng, tài sản và môi trường.

Cháy lan có rất nhiều nguyên nhân khác nhau, dưới đây là một số hiện tượng cháy lan thường gặp:

1.1 Cháy lan do dẫn truyền

Khi xảy ra hỏa hoạn, đám cháy luôn tạo ra nhiệt độ rất cao cộng với tia lửa điện, cháy lan do dẫn truyền chính là sự lan truyền của nhiệt độ và các tia lửa điện này. Khi ngọn lửa càng lúc càng lớn, chúng giải phóng càng nhiều năng lượng, nguồn năng lượng này chuyền từ phân tử này sang phân tử khác trong không khí từ đó lan truyền đến các đồ vật đặc biệt với một số sử dụng vật liệu có khả năng truyền nhiệt tốt và dễ cháy tạo.

Để ngăn chặn cháy lan qua cơ chế dẫn nhiệt, việc sử dụng vật liệu cách nhiệt hoặc không dẫn nhiệt như bê tông, gạch, ống thép chịu lực chống cháy, ống thông gió bằng tôn mạ kẽm, và hệ thống ống chiller với lớp vỏ bảo ôn bằng cao su lưu hóa và các vật liệu cách nhiệt đặc biệt là rất quan trọng.

1.2 Cháy lan do bức xạ nhiệt

Cháy lan do bức xạ nhiệt là hiện tượng trong đó nhiệt từ nguồn cháy được phát ra dưới dạng bức xạ, tương tự như ánh sáng mặt trời, và không cần vật liệu dẫn nhiệt như trong các hình thức cháy lan khác. Bức xạ nhiệt có thể làm nóng các bề mặt và vật liệu ở khoảng cách xa mà không cần tiếp xúc trực tiếp. Khi các vật liệu dễ cháy hấp thụ nhiệt, chúng nhanh chóng đạt đến nhiệt độ đủ cao để bắt cháy, từ đó dẫn đến cháy lan.

Hiện tượng này đặc biệt nguy hiểm trong các không gian lớn hoặc mở. Để ngăn ngừa cháy lan do bức xạ nhiệt, việc sử dụng vật liệu phản xạ nhiệt hoặc chịu nhiệt tốt, cùng với thiết kế hợp lý như tạo khoảng cách giữa các công trình và sử dụng các tấm chắn nhiệt, là rất quan trọng.

1.3 Cháy lan do đối lưu

Cháy lan thường xảy ra khi có khí ga hoặc chất lỏng, khi nhiệt từ ngọn lửa làm nóng không khí, khiến luồng khí nóng bốc lên và bám vào trần, sau đó lan tỏa khắp phòng. Đây là hình thức cháy lan phổ biến trong không gian kín, nơi đám cháy phát triển và tạo ra nhiều khí ga và khói, làm chúng lan rộng ra toàn bộ căn nhà và dễ dàng bắt lửa vào các vật liệu dễ cháy xung quanh.

Hiện tượng này đặc biệt nguy hiểm trong các công trình cao tầng, nơi không khí nóng có thể dễ dàng di chuyển qua lối mở và hành lang. Để ngăn chặn cháy lan do đối lưu, cần thiết kế và xây dựng các rào chắn chống cháy như cửa chống cháy và vách ngăn để kiểm soát sự di chuyển của không khí nóng và hạn chế khả năng lan truyền của lửa và khói.

2. Chống cháy lan là gì?

Chống cháy lan là những biện pháp chống cháy nhằm ngăn chặn hoặc ít nhất là làm chậm quá trình lan tỏa của đám cháy từ khu vực này sang các khu vực khác. Mục đích chính là giảm thiểu thiệt hại cho tài sản và cho mọi người xung quanh có nhiều thời gian hơn để di tản hoặc tìm nơi an toàn. Việc triển khai các biện pháp này không chỉ là bước quan trọng mà còn là yếu tố kiên quyết để kiểm soát, phòng chống và dập tắt đám cháy một cách hiệu quả.

Chống cháy lan là cơ chế bị động hiệu quả nhằm dập tắt đám cháy tại điểm khởi phát và ngăn chặn khí độc lan ra xung quanh, giảm thiểu tối đa thiệt hại về con người và tài sản.

3. Nguyên nhân hay xảy ra cháy lan ở nhà cao tầng

• Hóa chất và chất dễ cháy: Ngọn lửa sẽ trở nên dữ dội và lan rộng nhanh chóng khi tiếp xúc với hóa chất, sơn hoặc các chất tẩy rửa.
• Không gian mở: Những khu vực không có nhiều bức tường ngăn cách dễ tạo điều kiện cho lửa và khói lan rộng. Ngược lại, các không gian có nhiều cửa và tường giúp hạn chế sự lây lan của lửa và khói.
• Vật liệu xây dựng: Các tòa nhà sử dụng nhiều gỗ dễ bắt lửa hơn so với các tòa nhà được xây dựng bằng bê tông hoặc cốt thép.
• Hệ thống thông gió: Hệ thống điều hòa và thông gió có thể làm cho lửa và khói nhanh chóng lan ra khắp tòa nhà qua các ống dẫn.
• Nước: Nước có thể trở thành tác nhân gây cháy lan khi kết hợp với một số hóa chất hoặc tiếp xúc với các chất dễ cháy như xăng, dầu.

4. Các biện pháp chống cháy lan trong các công trình

4.1 Sử dụng vật liệu chống cháy hoặc khó cháy

Sử dụng vật liệu chống cháy hoặc khó cháy là rất quan trọng trong xây dựng các tòa nhà cao tầng và khu chung cư để tăng hiệu quả phòng chống cháy lan, nhờ khả năng hạn chế sự gia tăng nhiệt độ và truyền nhiệt trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn. Điều này cũng giúp bảo vệ người trong tòa nhà khỏi ngạt thở do khói hoặc khí độc từ vật liệu cháy.

Những vật liệu chống cháy phổ biến bao gồm vách chống cháy, kính chống cháy, sơn chống cháy, bê tông, gạch, và một số loại đá tự nhiên có khả năng chịu nhiệt cao. Các vật liệu dễ cháy như gỗ, vải, xốp và mút nên được hạn chế vì chúng dễ gây cháy và làm ngọn lửa lan rộng nhanh chóng.

Việc lựa chọn và sử dụng vật liệu chống cháy từ kết cấu chính đến hoàn thiện nội thất đóng vai trò then chốt trong việc hạn chế sự phát triển và lan rộng của lửa, bảo vệ công trình và người sử dụng trong các tình huống khẩn cấp.

4.2 Lắp đặt vách ngăn chống cháy

Sử dụng vách ngăn chống cháy là một biện pháp quan trọng để kiểm soát sự lan truyền của lửa và khói trong công trình. Những vách ngăn này được thiết kế để chịu đựng nhiệt độ cao và duy trì tính toàn vẹn cấu trúc trong một khoảng thời gian nhất định, thường được đo bằng chỉ số chịu lửa.

Vách ngăn có thể được làm từ nhiều loại vật liệu như gạch, bê tông, hoặc tấm chống cháy chuyên dụng.Việc lựa chọn và lắp đặt vách ngăn chống cháy cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng về vị trí, kích thước, và tính năng để đảm bảo hiệu quả tối ưu trong việc ngăn chặn hỏa hoạn, bảo vệ con người và tài sản.

4.3 Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về phòng cháy và chữa cháy

Thực hiện nghiêm túc các quy định về phòng cháy và chữa cháy (PCCC) trong xây dựng và sinh hoạt hàng ngày là rất quan trọng để đảm bảo an toàn. Các quy định này bao gồm tiêu chuẩn thiết kế, vật liệu xây dựng, hệ thống phòng cháy chữa cháy và các biện pháp an toàn trong quá trình sử dụng và bảo trì công trình.

Tuân thủ các quy định này không chỉ giảm thiểu rủi ro và hậu quả của hỏa hoạn mà còn là trách nhiệm pháp lý. Trong cuộc sống hàng ngày, nâng cao nhận thức và kiến thức về PCCC giúp tạo ra một môi trường sống an toàn hơn, giảm nguy cơ cháy nổ và hạn chế sự lan rộng của lửa.

4.4 Lắp đặt cửa chống cháy

Cửa chống cháy là phần thiết yếu trong hệ thống phòng cháy và chữa cháy của công trình xây dựng. Những cửa này được thiết kế để tự động đóng khi phát hiện lửa, nhằm ngăn chặn lửa và khói lan vào các khu vực khác. Cửa chống cháy thường được làm từ các vật liệu chịu nhiệt cao, như thép hoặc gỗ đã qua xử lý chống cháy.

Việc lắp đặt cửa chống cháy cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn và quy định về PCCC để đảm bảo hiệu quả hoạt động. Cửa chống cháy cũng cần được bảo dưỡng định kỳ để duy trì khả năng hoạt động, đảm bảo bảo vệ tài sản và tính mạng con người trong tình huống hỏa hoạn.

5. Tiêu chuẩn chống cháy lan

Tiêu chuẩn chống cháy lan được ban hành cụ thể trong Quy chuẩn QCVN 06: 2010/BXD. Tiêu chuẩn này đề cập đến khả năng ngăn chặn sự lan truyền của đám cháy của vật liệu. Và thường là các vật liệu chống cháy có khả năng hạn chế diện tích, cường độ cũng như thời gian duy trì đám cháy. Vật liệu đáp ứng được tiêu chuẩn này sẽ có thể đảm bảo hiệu quả chống cháy lan trong các công trình xây dựng.

Đảm bảo các cấu kiện xây dựng không có khả năng tạo điều kiện để các đám cháy ngầm có thể lan truyền.

• Bên ngoài các ống thông gió, hệ thống điều hòa trung tâm phải có các giải pháp chống cháy lan hiệu quả để ngăn chặn việc phát sinh và lan truyền đám cháy.
• Các vật liệu chống cháy phải được thi công ở các vị trí cửa và van ngăn cháy trong công trình xây dựng.
• Các cấu kiện xây dựng có tính chịu lửa cao hơn so với tính chịu lửa yêu cầu.
• Vật liệu chống cháy phải đảm bảo làm kín các lỗ thông các bộ phận ngăn cháy. Để đảm bảo khi có đám cháy xảy ra, khói hay nhiệt sẽ không thể thông qua các lỗ này để lan truyền đám cháy.
• Vật liệu chống cháy hay các thiết bị PCCC phải được tuân theo TCVN 3890: 2009.

Đây là tiêu chuẩn chống cháy được ban hành bởi Pháp luật Việt Nam, áp dụng cho tất cả cơ sở, đơn vị trên toàn quốc.

6. Tại sao chống cháy lan lại quan trọng?

Chống cháy lan tạo ra một môi trường an toàn, bảo vệ con người và tài sản cả trước và trong khi hỏa hoạn xảy ra. Đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về phòng cháy chữa cháy (PCCC) theo luật Việt Nam, các giải pháp chống cháy lan đảm bảo bảo vệ hiệu quả cho công trình.

Ngoài việc nâng cao khả năng chịu lửa và chịu nhiệt, việc thực hiện các tiêu chuẩn chống cháy lan cũng chứng tỏ bạn đã hoàn thành trách nhiệm pháp lý đối với nhà nước về vấn đề PCCC.

Các thông tin về hiện tượng cháy lan đã được chia sẻ để làm sáng tỏ cho câu hỏi mà bạn thắc mắc là chống cháy lan là gì và những biện pháp phòng chống cháy lan cũng được trình bày. Mong rằng, bạn đã tìm thấy thông tin hữu ích và đáp ứng được nhu cầu của mình. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào khác, hãy đừng ngần ngại liên hệ trực tiếp với Az Smarttech chúng mình để được hỗ trợ.